ΣΥΣΤΑΣΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ

Σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας είναι η πράξη με την οποία ο κύριος ενός ακινήτου το διαιρεί και δημιουργεί περισσότερες αυτοτελείς και ανεξάρτητες ιδιοκτησίες βάσει του Νόμου 3741/1929 κάθε μία εκ των οποίων έχει ένα ορισμένο ποσοστό συγκυριότητας στο οικόπεδο και στα κοινά μέρη της οικοδομής (θεμέλια, στέγη, αυλές κ.ο.κ.). Χωριστή οριζόντια ιδιοκτησία μπορεί να αποτελέσουν ένας ή περισσότεροι ολόκληροι όροφοι που συνδέονται οργανικά μεταξύ τους ή ένα διαμέρισμα.  Η πιο συνηθισμένη μορφή οριζοντίων ιδιοκτησιών που μπορούμε να δούμε βρίσκεται στις πολυκατοικίες που υπάρχουν σε όλες τις πόλεις  της Ελλάδας όπου το κάθε διαμέρισμα αποτελεί ξεχωριστή οριζόντια ιδιοκτησία, η κάθε υπόγεια αποθήκη αποτελεί επίσης ξεχωριστή οριζόντια ιδιοκτησία ενώ όσον αφορά τις θέσεις πάρκινγκ , αν οι θέσεις βρίσκονται σε ακάλυπτο χώρο ή πυλωτή αποτελούν παρακολουθήματα κάποιας οριζόντιας ενώ αν είναι κλειστές θέσεις σε υπόγειο ή ισόγειο όροφο, τότε αποτελούν και αυτές συνήθως οριζόντιες ιδιοκτησίες.

Η σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας μπορεί να επιτευχθεί με πράξη εν ζωή ή με διάταξη τελευταίας βουλήσεως (διαθήκη). 

Η σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας με πράξη εν ζωή υποβάλλεται υποχρεωτικά στον συμβολαιογραφικό τύπο, υπογράφεται από όλους τους συνιδιοκτήτες του οικοπέδου και στη συνέχεια μεταγράφεται στο αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρείται στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο.

Σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας μπορεί να γίνει και σε μελλοντικά ανεγειρόμενη οικοδομή όπου σε αυτή τη περίπτωση περιγράφονται στο συμβόλαιο τα μελλοντικώς ανεγερθησόμενα διαμερίσματα , καταστήματα και λοιποί χώροι (π.χ. χωριστή και ανεξάρτητη διηρημένη ιδιοκτησία θα αποτελεί το μελλοντικώς ανεγερθησόμενο διαμέρισμα του πρώτου ορόφου που θα έχει εμβαδόν ............ τ.μ. , όγκο ............... και ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο ............. κλπ)

Επίσης είναι δυνατόν να επιτευχθεί η σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας με δικαστική απόφαση υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Στη συμβολαιογραφική πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας συνήθως προσαρτώνται σχεδιαγράμματα που έχουν εκπονηθεί από πολιτικό μηχανικό (κατόψεις ορόφων, τοπογραφικό διάγραμμα) καθώς και πίνακας κατανομής που αποτυπώνει διάφορα δεδομένα των οριζοντίων ιδιοκτησιών όπως τα τετραγωνικά μέτρα τους, τον όγκο τους, τη συμμετοχή τους στο οικόπεδο καθώς και τη συμμετοχή τους στις διάφορες δαπάνες κοινοχρήστων, ανελκυστήρα, θέρμανσης κλπ.  Αν η σύσταση είναι μονομερής, δηλαδή το ακίνητο ανήκει μόνο σε ένα άτομο τότε δεν χρειάζεται καν η υποβολή δήλωσης στην αρμόδια Δ.Ο.Υ.   Αν δεν είναι μονομερής, δηλαδή αν ανήκει το ακίνητο σε άνω του ενός πρόσωπα, τότε υποβάλλεται δήλωση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. χωρίς να πληρωθεί όμως κάποιος φόρος. 

Στη περίπτωση που η σύσταση γίνεται μέσω της διαθήκης του αποβιώσαντος ή της αποβιωσάσης, τότε μπορούν οι κληρονόμοι να ορίσουν τα ποσοστά συνιδιοκτησίας της κάθε οριζόντιας ιδιοκτησίας επί του οικοπέδου.